Η αρχαιολογία στη γραμμή του πυρός

Στην παρούσα έκδοση παρουσιάζεται το πολύπλευρο και σημαντικό αρχαιολογικό έργο που πραγματοποιήθηκε στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην περιοχή του Μακεδονικού Μετώπου, κυρίως μέσα από τη δραστηριότητα ειδικά οργανωμένων μονάδων της συμμαχικής στρατιάς επιφορτισμένων με τη συλλογή, καταγραφή και έκθεση αρχαιοτήτων που εντοπίζονταν είτε κατά τη διάρκεια των πολεμικών προετοιμασιών είτε με τη διεξαγωγή ειδικών ερευνών (ανασκαφικών, επιφανειακών και τοπογραφικών) στις περιοχές που βρίσκονταν υπό των έλεγχο των δυνάμεων της Entente. Οι έρευνες αυτές αποτέλεσαν την απαρχή της επιστημονικής μελέτης της προϊστορίας της Μακεδονίας, εμπλούτισαν ουσιαστικά στη γνώση των ιστορικών περιόδων και εγκαινίασαν μία ερευνητική παράδοση, την οποία υιοθέτησε η μετέπειτα αρχαιολογική και ιστορική έρευνα με στόχο τη συνολική διερεύνηση και διαχρονική αποτίμηση του τοπίου της ανθρώπινης δραστηριότητας στο παρελθόν. Το ενδιαφέρον των συμμαχικών δυνάμεων για την ιστορία και τον υλικό πολιτισμό της περιοχής μέσα σε μία τόσο αιματοβαμμένη περίοδο, όπου η ανθρώπινη ζωή φαίνεται να μην είχε καμία αξία, είναι εντυπωσιακά. Την ίδια στιγμή όμως, η μεταφορά αρχαιοτήτων στα μουσεία των χωρών των συμμαχικών δυνάμεων επέφερε τη διάσπαση αρχαιολογικών συνόλων και τη διακοπή της σχέσης τους με το πολιτισμικό και το φυσικό τους περιβάλλον. Έπρεπε να περάσουν εκατό χρόνια μετά την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για να ξεκινήσουν οι προσπάθειες να παρουσιαστούν οι αρχαιότητες αυτές στο επιστημονικό και ευρύ κοινό και να συνενωθούν, έστω και προσωρινά στο πλαίσιο περιοδικών εκθέσεων στα μουσεία της Ελλάδας, της Αγγλίας και της Γαλλίας. Η έκδοση αυτή φιλοδοξεί να παρουσιάσει στο ευρύ κοινό όψεις της συναρπαστικής ιστορίας των αρχών της αρχαιολογικής έρευνας της Μακεδονίας, η οποία έκανε τα πρώτα επιστημονικά της βήματα εν μέσω των στρατιωτικών επιχειρήσεων, των πολιτικών συγκρούσεων και των γεωπολιτικών ανακατατάξεων που σχετίζονται με το «Μέτωπο της Σαλονίκης». • Το βιβλίο είναι το 14ο της σειράς με τίτλο: «Η Θεσσαλονίκη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο». • Ο Στέλιος Ανδρέου είναι Ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιoλογίας του ΑΠΘ. • Η Καλλιόπη Ευκλείδου είναι αρχαιολόγος, ειδικεύεται στην Προϊστορική Αρχαιολογία.