Συμβολή στη μελέτη των λειτουργιών της δικαστικής απόφασης στην αρχαία Ελλάδα

Mέσα από τη μελέτη περίφημων υποθέσεων, ιστορικών δικών, επιγραφικών μαρτυριών με συμφωνίες μεταξύ πόλεων για την επίλυση των διασυνοριακών διαφορών τους ή υποθέσεων μεταξύ των πολιτών τους, προκύπτει ανάγλυφα η εικόνα αρχαιοελληνικών κοινωνιών σε διαρκή αναζήτηση ενός ολοένα και αποτελεσματικότερου συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Στην αρχαία Αθήνα η οριοθέτηση με νόμο των αρμοδιοτήτων εκείνων που ασκούν εξουσία, ο αυτοπεριορισμός και ο διαρκής έλεγχός τους, η αναγνώριση της κυριαρχίας του δήμου τόσο ως νομοθετικού, όσο και ως δικαιοδοτικού σώματος, συνδέονται ιστορικά με την ανάγκη για διαφύλαξη του δημοκρατικού πολιτεύματος. Μετά τον πελοποννησιακό πόλεμο, την τυραννία και την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος που ακολούθησε, κατέστη επιτακτική η ανάγκη για ασφάλεια δικαίου τόσο σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, όσο και τις έννομες σχέσεις των πολιτών μεταξύ τους και με την πολιτεία. Ο νόμος περί δεδικασμένου που συνδέεται χρονικά με την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την ευρύτερη νομοθετική μεταρρύθμιση που συντελέσθηκε στα τέλη του 5ου αιώνα στην Αθήνα, συνεισέφερε στην επιδίωξη αυτή. • Η Καλλιόπη Κ. Παπακωνσταντίνου είναι Λέκτορας Ιστορίας Ελληνικού και Ρωμαϊκού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.