Ελλάδα και Βαλκάνια στα ελληνικά σχολικά βιβλία Ιστορίας της περιόδου 1967-2007

Σκοπός του παρόντος βιβλίου είναι η έρευνα, αφενός, της εικόνας του εθνικού «εαυτού» και του βαλκάνιου εθνικού «άλλου» και, αφετέρου, των αναπαραστάσεων του πολέμου και της ειρήνης μεταξύ της Ελλάδας και των βαλκανικών κρατών στο περιεχόμενο του κειμένου και του περικειμένου των ελληνικών σχολικών βιβλίων Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας της Γενικής, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της περιόδου 1967-2007. Κατόπιν μιας περιεκτικής παρουσίασης των θεωρητικών ερεισμάτων της παρούσας έρευνας, έπεται η ανάλυση (κάθετη και οριζόντια συγκριτική) υπό το πρίσμα της Παιδαγωγικής της Ειρήνης των σχολικών βιβλίων Ιστορίας του μαθητή και της μαθήτριας της περιόδου αυτής, ενταγμένα στο ιστορικό, εκπαιδευτικό και πολιτικό-ιδεολογικό τους πλαίσιο. Η διμερής αυτή (συγχρονική και διαχρονική) προσέγγιση του ερευνητικού υλικού καταδεικνύει την εξάρτηση της σχολικής Ιστορίας από την πολιτική εξουσία. Η σχολική ιστορία εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται –άλλοτε φανερά και άλλοτε συγκεκαλυμμένα– ως εργαλείο διάχυσης εθνικής ιδεολογίας, γεγονός που, αφενός, ενισχύει το επιχείρημα ότι η εκπαίδευση δεν είναι μια πολιτικά ουδέτερη πράξη και, αφετέρου, αναπόφευκτα οδηγεί στη διατήρηση της διάκρισης ανάμεσα στον εθνικό «εαυτό» και στο βαλκάνιο εθνικό «άλλο». Πρόκειται για μια πρωτότυπη συγγραφική προσπάθεια η οποία συμπληρώνει στην Ελλάδα τα σχετικά περιορισμένα ερευνητικά δεδομένα και παράλληλα προσφέρει ερευνητική τεκμηρίωση στη θεωρητική συζήτηση αναφορικά με την πολιτικο-ιδεολογική λειτουργία των σχολικών βιβλίων. • Η Μαρία Κοντοβά είναι διδάκτορας Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της και η αντίστοιχη ερευνητική της δράση εστιάζουν στην Παιδαγωγική της Ειρήνης, στην Έρευνα των Προδιαγραφών της Διδασκαλίας και στην Ποιοτική μεθοδολογία στην έρευνα των κοινωνικών επιστημών.