Φιλοσοφία, κοινωνική κριτική και ιδεολογία

Το βιβλίο ταξινομείται σε 3 ενότητες: Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στην ιστορία της φιλοσοφίας και περιλαμβάνει έξι μελέτες. Οι μελέτες αυτές αφορούν την επικούρεια φιλοσοφία, το ζήτημα της ανεξιθρησκίας και το νεότερο υλισμό (Bruno, Spinoza,Toland, Priestley, D’Holbach και Diderot). Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στην πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία και περιλαμβάνει οκτώ μελέτες. Ενδεικτικά σημειώνουμε τις εξής: «Η θεωρία της μεταβολής των πολιτευμάτων στα Πολιτικά του Αριστοτέλη», «Για τον Μακιαβέλι, το “σύγχρονο ηγεμόνα’’ και την πολιτική», «Ο Hegel για την ιδιοκτησία, την κοινωνική ανισότητα και τη φτώχεια» και «Ο Hegel για την αποικιοκρατία και τη δουλεία», «Ο Marx για τη δημοκρατία, το αστικό κράτος και την πολιτική» και «Η διαλεκτική της βίας». Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στη φιλοσοφία της ιστορίας και περιλαμβάνει τις εξής έξι μελέτες: «Κριτική θεωρία και ερμηνευτική», «Σοσιαλισμός και δημοκρατία», «Αποδόμηση και μαρξισμός ή τα φαντάσματα του Derrida», «Ιστορικός ντετερμινισμός και σοσιαλισμός. Η ιδέα του “τέλους της ιστορίας’’ και ο σοσιαλισμός», «Ιστορία και κοινωνική μεταβολή: Roemer, Miliband και Perry Anderson» και «Ιμπν Χαλντούν: Ιστορικός λόγος και θεωρία της ιστορίας». Το σύνολο των μελετών που συγκροτούν το βιβλίο του καθηγητή Πλάγγεση εδράζεται, από θεωρητική άποψη, στη θέση ότι ο κύριος σκοπός του φιλοσοφικού στοχασμού είναι να εκφράσει το πραγματικό στους εννοιολογικούς του καθορισμούς. Η φιλοσοφία, όπως το θέτει ο Hegel, είναι μια έλλογη κατανόηση του πραγματικού. Δεν είναι και δεν θα μπορούσε να είναι μια φυγή στο επέκεινα ή στο παράλογο, στο εξωλογικό. Η φιλοσοφία είναι στοχασμός πάνω στο πραγματικό, στο ιστορικά συγκεκριμένο, είναι «η έκφραση μιας εποχής στους εννοιολογικούς της καθορισμούς». • Ο Γιάννης Πλάγγεσης είναι Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.