Κατασκευάζοντας το υποκείμενο

Στο βιβλίο αυτό ο Kurt Danziger διατρέχει την ιστορία της μεθοδολογίας της ψυχολογικής έρευνας από τον 19ο αιώνα έως την εδραίωση των προτιμώμενων μορφών έρευνας στο δεύτερο τέταρτο του 20ού αιώνα. Θεωρεί ότι η μεθοδολογία είναι ένα είδος κοινωνικής πρακτικής και όχι απλώς θέμα τεχνικής. Επομένως, η ιστορική του ανάλυση ασχολείται πρωτίστως με θέματα όπως η ανάπτυξη της κοινωνικής δομής της ερευνητικής σχέσης μεταξύ των πειραματιστών και των υποκειμένων τους, καθώς και ο ρόλος της μεθοδολογίας στη σχέση των ερευνητών μεταξύ τους σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Το βιβλίο ξεκινά με μια συζήτηση του ιστορικού και επιστημολογικού ρόλου της ενδοσκόπησης ως ερευνητικής πρακτικής στη συγκρότηση της ψυχολογίας ως επιστήμης και προχωρά σε μια ανάλυση διαφορετικών μορφών ψυχολογικής έρευνας που διαμορφώθηκαν ως παράλληλα και αντίπαλα εγχειρήματα προς την ενδοσκόπηση. Η κυριαρχία της ποσοτικοποίησης και της στατιστικής στην ιστορική ανάπτυξη της ψυχολογικής έρευνας δεν αντιμετωπίζεται ως μια αναπόφευκτη εξέλιξη, αλλά ως μία απόρροια του επαγγελματισμού των ψυχολόγων και της κυριάρχησης μιας εικόνας της ψυχολογίας ως εκείνης της επιστήμης που υπόσχεται και μπορεί να προσφέρει λύσεις σε πρακτικά προβλήματα που αναδύονται σε ποικίλα κοινωνικά και θεσμικά πλαίσια. Η επίδραση του ευρύτερου πλαισίου και των κοινωνικών σχέσεων στην ερευνητική πρακτική γίνεται παραδειγματικά μέσα από τη σύγκριση των αμερικανικών και γερμανικών εξελίξεων, ιδίως στον τομέα της έρευνας της προσωπικότητας. Σε αυτήν την ανάλυση, η ψυχολογία αντιμετωπίζεται λιγότερο ως σώμα γεγονότων ή θεωριών από ό,τι ως ένα συγκεκριμένο σύνολο κοινωνικών δραστηριοτήτων που προορίζονται να παράγουν κάτι που μετράει ως ψυχολογική γνώση υπό ορισμένες ιστορικές συνθήκες. Αυτή η προοπτική σημαίνει ότι η ιστορική ανάλυση έχει σημαντικές συνέπειες για μια κριτική κατανόηση της ψυχολογικής μεθοδολογίας γενικά αλλά και των μορφών που έχει λάβει η ψυχολογία στο παρόν. Ο Kurt Danziger υπήρξε Καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του York. Το έργο του μοιράζεται μεταξύ της Κοινωνικής Ψυχολογίας και της Ιστορίας της Ψυχολογίας. Ο Στάθης Παπασταθόπουλος είναι Επίκουρος Καθηγητής Εξελικτικής Ψυχολογίας του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.