Μέσα από έναν μεστό, αλλά και δοσμένο με μεγάλη εκφραστικότητα λόγο, ο Planck οικοδομεί στην ομιλία του αυτή, βήμα προς βήμα, με επιστημονική σαφήνεια και υπομονή, την κοσμοεικόνα της φυσικής επιστήμης, καταδεικνύοντας συγχρόνως την αναγκαιότητά της αλλά και τα όρια, όπως και τη σχετικότητα της επιστημονικής μας γνώσης, που ακατάπαυστα παλεύει να απεγκλωβιστεί από το φαίνεσθαι και να ταυτιστεί με το είναι. Πιστός στον δρόμο του επιστημονικού ρεαλισμού, ο Planck προσπαθεί ωστόσο να γεφυρώσει με την κοσμοθεωρία του τον ιδεαλισμό και τον υλισμό, προτείνοντας μια Διαλεκτική, που δεν αποκλείει το θρησκευτικό αίσθημα του ανθρώπου και τις βαθύτερές του υπαρξιακές ανησυχίες.