Από την Αξό της Καππαδοκίας στο νομό Πέλλας

Η αναγκαστική μετοικεσία πληθυσμών, η προσφυγιά, αποτελεί μία από τις μεγάλες πληγές του σύγχρονου κόσμου. Ο 20ός αιώνας, ο αιώνας των προσφύγων όπως χαρακτηρίζεται, επιφύλαξε την οδυνηρή εμπειρία του ξεριζωμού σε εκατομμύρια ανθρώπους. Σε αυτούς και μάλιστα για πρώτη φορά με το χαρακτήρα του υποχρεωτικού, συμπεριλαμβάνεται και ο ορθόδοξος ελληνισμός της Μικράς Ασίας που εξαναγκάστηκε να αφήσει τις εστίες του μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και να μετοικήσει οριστικά στην Ελλάδα. Η Αξός, ένας από τους μεγαλύτερους οικισμούς της Καππαδοκίας, οι άνθρωποί της και οι συνήθειές τους, η αγωνία της εγκατάλειψης της πατρογονικής γης, η περιπέτεια της μεταφοράς από τη Μερσίνα στα λιμάνια της Ελλάδας, η διασπορά και η προσπάθεια για μια νέα αρχή στις νέες πατρίδες είναι το αντικείμενο αυτής της εργασίας. Ως αντιπροσωπευτικά δείγματα εγκατάστασης των Αξενών στην Ελλάδα επιλέχθηκαν τα χωριά Αξός Γιαννιτσών και Χρυσή Αλμωπίας. Μέσα από τα αρχεία και τις αναμνήσεις των Αξενών πρώτης και δεύτερης γενιάς περιγράφονται οι δυσκολίες, οι ελπίδες και ο αγώνας για επιβίωση αλλά και η νοσταλγία για τη χαμένη πατρίδα. • Η Αγνή Κολιαδήμου είναι διδάκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ και εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Οι μελέτες της αναφέρονται στον προσφυγικό Ελληνισμό και τις πτυχές της αποκατάστασής τους έως και τα μεταπολεμικά χρόνια στην Ελλάδα.