Οι αρετές του οπλίτη και η ηθική του πολέμου

Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι η ανάδειξη των αρετών και του ήθους του οπλίτη μέσω της εξέτασης της πολεμικής τέχνης από τον 7ο έως και τον 4ο αιώνα, σε σχέση με το λόγο για τον οποίο τα αντιμαχόμενα μέρη πολεμούσαν μεταξύ τους. Στην ελληνική αρχαιότητα, από τον 7ο αι. και έπειτα, αναπτύσσεται η πολεμική τακτική του σχηματισμού της φάλαγγας. Ο οπλίτης – πολίτης, από τον 7ο μέχρι και τον 5ο αιώνα, πολεμά μαζί με τους άλλους και για τους άλλους, διαμορφώνοντας μια ηθική υποχρέωση έναντι των συμπολεμιστών του και της πόλης του. Το θάρρος, η ανδρεία, η αυτοθυσία, η αλληλεγγύη, η έννοια του καθήκοντος και η πίστη στα ιδανικά της πόλης διαμορφώνουν τα χαρακτηριστικά του. Από την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου όμως, τα πράγματα αλλάζουν με την αυξανόμενη χρήση μισθοφορικών σωμάτων, η οποία είχε ως επακόλουθο την αλλαγή της τακτικής όσων συμμετείχαν στον πόλεμο. Παράλληλα, τα αίτια του πολέμου ποικίλουν, από την εύρεση καλλιεργήσιμης γης, μέχρι την τάση προς ηγεμονία. Με την πάροδο των χρόνων έχουμε μετάπτωση από τους τοπικούς πολέμους σε μεγάλα θέατρα επιχειρήσεων. Η μακροχρόνια διάρκεια και η επέκταση των συγκρούσεων επηρεάζουν τις στρατηγικές που ακολουθούνται. Αναφορικά με την ηθική του πολέμου, σε ό,τι αφορά τη δίκαιη ή μη αιτία για την οποία γινόταν ένας πόλεμος, η παράμετρος αυτή απασχολούσε τις πόλεις και κυρίως τους πολιτικούς ηγέτες, προκειμένου να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους και να επηρεάσουν θετικά υπέρ της πόλης τους και κάποιες άλλες πόλεις, ώστε τελικά να επιτύχουν ευκολότερα το στόχο τους. Ο Αναστάσιος Πολύχρονος είναι απόφοιτος της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, της Ανωτάτης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της αντίστοιχης Εθνικής Άμυνας. Διδάσκει στρατιωτική ιστορία στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.